Volgens minister Hugo de Jonge moet het tempo waarop huizen verduurzamen flink worden verhoogd. Huiseigenaren moeten daarom vanaf 2026 bij vervanging van hun cv-installatie een hybride warmtepomp laten installeren. Andere mogelijkheden zijn een volledig elektrische warmtepomp of aansluiting op een warmtenet.
Vanuit verschillende hoeken komt er kritiek op dit plan, maar vanuit mijn oogpunt als Climate Designer bij Jaga leveren hybride warmtepompen een goede bijdrage voor de oplossing van het klimaatprobleem. Hybride warmtepompen samen met een modern én ingeregeld afgiftesysteem kunnen voor een forse reductie van de CO2-uitstoot zorgen. Waarmee de doelstellingen van 2030 gehaald kunnen worden.

De aanschaf- en installatiekosten van hybride warmtepompen zijn relatief laag in vergelijking met All-Electric oplossingen. Door de hoge gasprijzen op dit moment en de ISDE-subsidie is de installatie een stuk sneller terug te verdienen. Hybride warmtepompen kunnen daarnaast in vrijwel alle grondgebonden woningen toegepast worden zonder ingrijpende bouwkundige aanpassingen. Ook hoeft het Nederlands energienet minder snel aangepast te worden.
Uit meetgegevens blijkt echter dat bij veel woningen de hybride warmtepomp alleen, niet de gewenste besparing oplevert. Wanneer het bestaande en vaak verouderde afgiftesysteem in de woning niet wordt aangepast, loopt de bewoner bij de huidige gas- en elektriciteitsprijzen tot €1000,- besparing per jaar mis. We moeten dus heel alert zijn dat we niet massaal warmtepompen gaan plaatsen, terwijl we de bestaande radiatoren laten hangen.

De sleutel tot succes ligt in de combinatie van een hybride warmtepomp met een modern afgiftesysteem. Traditionele radiatoren zijn afgestemd op de watertemperatuur van de cv-ketel (60-80 graden), terwijl een warmtepomp werkt op temperaturen van zo’n 45 graden. Een modern afgiftesysteem warmt op deze lagere watertemperatuur de ruimte efficiënter op, verdeelt de warme lucht gelijkmatig en is vele malen sneller dan de jaren 60-70 modellen die nu vaak in woningen geïnstalleerd zijn. Deze combinatie resulteert in een optimaal werkend systeem, waarbij de hybride warmtepomp maximaal presteert.
Een optimale afstemming tussen de warmtepomp en het afgiftesysteem is dus essentieel voor het rendement van het complete systeem én de comfortbeleving. Afgiftesystemen die goed functioneren met een warmtepomp zijn lage temperatuur convectoren, radiatoren en vloerverwarming. Toch zijn er grote verschillen tussen de verschillende systemen en de implementatie in bestaande woningbouw. Vloerverwarming is vaak lastiger te plaatsen, terwijl lage temperatuur convectoren en radiatoren veel sneller en gemakkelijker aan te sluiten zijn op het bestaande leidingsysteem. De huidige radiatoren kunnen eenvoudig vervangen worden. Ook is de doorlooptijd veel korter.

Ook voor de bewoners brengen lagetemperatuurconvectoren en -radiatoren veel voordelen. De ruimte is sneller op temperatuur en er kan per ruimte apart worden ingesteld. Het monteren van een hybride warmtepomp plus lagetemperatuurconvectoren of -radiatoren is in een bestaande woning ook veel eenvoudiger en sneller dan vloerverwarming.

Een extra voordeel van alle modern afgiftesystemen is dat ze het in combinatie met een warmtepomp ook mogelijk maken om ook niet-condenserend te koelen. Zowel voor de bewoners als voor de projectontwikkelaars heeft dit grote voordelen. Een warmtepomp die koelt is vele malen zuiniger dan stand-alone airco’s. De woning wordt comfortabeler en voldoet op die manier aan de TO-juli eis waardoor oververhitting wordt voorkomen. Hoe Cool is dat.
Met een hybride warmtepomp én modern afgiftesysteem heb je dus direct een verwarmings- en koeloplossing in één. Voor het beste rendement en een veel lagere CO2-uitstoot. Vooral deze combi zal stappen maken om de CO2-uitstoot te verminderen voor 2030. En dankzij de hybride route is het nu echt betaalbaar geworden. Als men de beloofde subsidie en de mogelijke financiering die de minister heeft aangegeven erbij optelt kan het niet anders betekenen dat dat de hybride route een succes zal gaan worden. En de bijkomende besparing op de energierekening? Die maakt de bewoners blij!

Jan Verdonck, specialist New Business JAGA Climate designers
Voorzitter sectie distributie- en afgiftesystemen, de Nederlandse verwarmingsindustrie

Voorwoord IZ Neutraal juni 2022